Adampur Air Base: ఆదంపూర్ ఎయిర్ బేస్... భారత వాయుసేనకు కంచుకోట!
- ఆదంపుర్‌ వైమానిక స్థావరం: పశ్చిమ సరిహద్దుకు ఉక్కు కవచం!
- 75 ఏళ్ల చెక్కుచెదరని ధీరత్వం
- వ్యూహాత్మకంగా అత్యంత కీలకం
- ఈ వైమానిక కేంద్రంలోనే ఎస్-400 తొలి రెజిమెంట్‌ మోహరింపు
పొరుగుదేశం పాకిస్థాన్‌ కవ్వింపు చర్యలకు, తప్పుడు ప్రచారాలకు దీటుగా నిలుస్తూ, భారత పశ్చిమ సరిహద్దులకు అభేద్యమైన కోటలా విరాజిల్లుతోంది ఆదంపుర్‌ వైమానిక స్థావరం. ఇటీవలి పాకిస్థాన్‌ దుష్ప్రచారాన్ని తిప్పికొడుతూ, ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ స్వయంగా ఈ స్థావరాన్ని సందర్శించి, ఇక్కడి ఎస్-400 గగనతల రక్షణ వ్యవస్థ, మిగ్-29 యుద్ధ విమానాల భద్రతను ప్రపంచానికి స్పష్టం చేశారు. ఈ పరిణామం ఆదంపుర్‌ వ్యూహాత్మక ప్రాముఖ్యతను మరోసారి చాటిచెప్పింది.
వ్యూహాత్మక ప్రాముఖ్యత
పంజాబ్‌లోని జలంధర్‌ నగరానికి అత్యంత సమీపంలో, పాకిస్థాన్‌ సరిహద్దుకు కేవలం 100 కిలోమీటర్ల దూరంలో 1950లలో ఈ వైమానిక స్థావరం ఏర్పాటైంది. దేశంలోనే రెండో అతిపెద్ద వైమానిక కేంద్రంగా పేరుగాంచిన ఆదంపుర్‌, గత 75 ఏళ్లుగా పాకిస్థాన్‌ రాడార్ల నిఘా నీడలో ఉన్నప్పటికీ, ఎలాంటి దాడులనైనా తట్టుకుని నిలబడగలిగింది. పాకిస్థాన్‌ నిరంతరం దీని భద్రతా వలయాన్ని ఛేదించాలని ప్రయత్నిస్తూనే ఉంది.
మార్చి 9, 10 తేదీల్లో పాకిస్థాన్‌ ప్రయోగించిన సుమారు ఆరు క్షిపణులను, లక్ష్యానికి ఏడు కిలోమీటర్ల దూరంలోనే భారత రక్షణ వ్యవస్థలు విజయవంతంగా కూల్చివేయడం ఇందుకు నిదర్శనం. పాక్ ఆర్మీ ప్రధాన కార్యాలయానికి దగ్గరగా ఉన్న నూర్‌ఖాన్‌ ఎయిర్‌బేస్‌పై భారత్ జరిపిన దాడికి ప్రతీకారంగా, తాము ఆదంపుర్‌ ఎయిర్ బేస్‌పై, ఎస్-400 వ్యవస్థపై దాడి చేశామని పాకిస్థాన్‌ చేసిన ప్రచారాన్ని భారత్ సమర్థవంతంగా తిప్పికొట్టింది.
చారిత్రక నేపథ్యం – యుద్ధాల్లో పాత్ర
భారత్-పాక్ మధ్య జరిగిన ప్రతి యుద్ధంలోనూ ఆదంపుర్‌ వైమానిక స్థావరం శత్రుదేశానికి తొలి లక్ష్యంగా మారింది. 1965 యుద్ధంలో పాకిస్థాన్‌ వాయుసేన ఈ స్థావరంపై ముందస్తు దాడికి పాల్పడి, 135వ స్పెషల్‌ సర్వీస్‌ గ్రూప్‌ పారా కమాండోలను ఇక్కడ దించింది. అయితే, స్థానిక గ్రామీణులు ధైర్యసాహసాలతో ఆ కమాండోలలో చాలామందిని పట్టుకుని భారత దళాలకు అప్పగించారు. ఆ సమయంలో ఇక్కడ ఉన్న భారత వాయుసేనకు చెందిన 1వ స్క్వాడ్రన్‌, పాకిస్థాన్‌లోని సర్గోధా వంటి కీలక వైమానిక స్థావరాలపై విరుచుకుపడి ధ్వంసం చేసింది.
1971 యుద్ధ సమయంలో, పఠాన్‌కోట్‌లోని రన్‌వేను పాకిస్థాన్‌ ధ్వంసం చేసినప్పుడు, ఆదంపుర్‌ నుంచే యుద్ధవిమానాలు గాల్లోకి ఎగిరి ఆ ఎయిర్‌బేస్‌కు రక్షణ కల్పించాయి. ఆ యుద్ధం మొత్తం ఈ స్థావరం పూర్తిస్థాయిలో పనిచేసింది. ఇక 1999 కార్గిల్‌ యుద్ధ సమయంలో, ఇక్కడి నుంచే మిరాజ్‌ 2000 యుద్ధ విమానాలు బయల్దేరి, టైగర్‌ హిల్స్‌, టోలోలింగ్‌ వంటి కీలక శిఖరాలపై ఉన్న శత్రు బంకర్లను నాశనం చేసి, వాటి స్వాధీనంలో కీలక పాత్ర పోషించాయి.
రక్షణ వ్యవస్థ – కీలక స్క్వాడ్రన్‌లకు ముఖ్య స్థావరం
ఆదంపుర్‌ వైమానిక స్థావరం వాయుసేనకు చెందిన 47వ స్క్వాడ్రన్‌కు ('బ్లాక్‌ ఆర్చర్స్‌') నిలయం. దీంతోపాటు, 'ఫస్ట్‌ సూపర్‌సోనిక్స్‌'గా పేరొందిన 28వ స్క్వాడ్రన్‌ కూడా ఇక్కడే కార్యకలాపాలు నిర్వహిస్తుంది. ఈ రెండు స్క్వాడ్రన్‌లు స్థావరం రోజువారీ కార్యకలాపాల్లో అత్యంత కీలకమైనవి.
ఈ స్థావరం చుట్టుపక్కల దాదాపు 150 కిలోమీటర్ల పరిధిలోనే పఠాన్‌కోట్‌ (అపాచీ హెలికాప్టర్లు), హల్వార (సుఖోయ్‌-30 ఎంకేఐలు), అమృత్‌సర్‌, బఠిండా (రఫేల్స్‌), ఛండీఘడ్‌ వంటి ఇతర ముఖ్యమైన వాయుసేన స్థావరాలున్నాయి. వీటన్నింటినీ ఒక గ్రిడ్‌లా అనుసంధానిస్తూ ఆదంపుర్‌ కేంద్ర బిందువుగా వ్యవహరిస్తోంది. ఈ వ్యూహాత్మక ప్రాముఖ్యత దృష్ట్యా, అత్యాధునిక ఎస్-400 గగనతల రక్షణ వ్యవస్థ తొలి రెజిమెంట్‌ను ఇక్కడే మోహరించారు. దీంతో పశ్చిమ సరిహద్దు ప్రాంతం మొత్తం దీని రక్షణ ఛత్రం కిందకు వచ్చింది, భారత రక్షణ సామర్థ్యాన్ని మరింత పటిష్ఠం చేసింది.
వ్యూహాత్మక ప్రాముఖ్యత
పంజాబ్‌లోని జలంధర్‌ నగరానికి అత్యంత సమీపంలో, పాకిస్థాన్‌ సరిహద్దుకు కేవలం 100 కిలోమీటర్ల దూరంలో 1950లలో ఈ వైమానిక స్థావరం ఏర్పాటైంది. దేశంలోనే రెండో అతిపెద్ద వైమానిక కేంద్రంగా పేరుగాంచిన ఆదంపుర్‌, గత 75 ఏళ్లుగా పాకిస్థాన్‌ రాడార్ల నిఘా నీడలో ఉన్నప్పటికీ, ఎలాంటి దాడులనైనా తట్టుకుని నిలబడగలిగింది. పాకిస్థాన్‌ నిరంతరం దీని భద్రతా వలయాన్ని ఛేదించాలని ప్రయత్నిస్తూనే ఉంది.
మార్చి 9, 10 తేదీల్లో పాకిస్థాన్‌ ప్రయోగించిన సుమారు ఆరు క్షిపణులను, లక్ష్యానికి ఏడు కిలోమీటర్ల దూరంలోనే భారత రక్షణ వ్యవస్థలు విజయవంతంగా కూల్చివేయడం ఇందుకు నిదర్శనం. పాక్ ఆర్మీ ప్రధాన కార్యాలయానికి దగ్గరగా ఉన్న నూర్‌ఖాన్‌ ఎయిర్‌బేస్‌పై భారత్ జరిపిన దాడికి ప్రతీకారంగా, తాము ఆదంపుర్‌ ఎయిర్ బేస్‌పై, ఎస్-400 వ్యవస్థపై దాడి చేశామని పాకిస్థాన్‌ చేసిన ప్రచారాన్ని భారత్ సమర్థవంతంగా తిప్పికొట్టింది.
చారిత్రక నేపథ్యం – యుద్ధాల్లో పాత్ర
భారత్-పాక్ మధ్య జరిగిన ప్రతి యుద్ధంలోనూ ఆదంపుర్‌ వైమానిక స్థావరం శత్రుదేశానికి తొలి లక్ష్యంగా మారింది. 1965 యుద్ధంలో పాకిస్థాన్‌ వాయుసేన ఈ స్థావరంపై ముందస్తు దాడికి పాల్పడి, 135వ స్పెషల్‌ సర్వీస్‌ గ్రూప్‌ పారా కమాండోలను ఇక్కడ దించింది. అయితే, స్థానిక గ్రామీణులు ధైర్యసాహసాలతో ఆ కమాండోలలో చాలామందిని పట్టుకుని భారత దళాలకు అప్పగించారు. ఆ సమయంలో ఇక్కడ ఉన్న భారత వాయుసేనకు చెందిన 1వ స్క్వాడ్రన్‌, పాకిస్థాన్‌లోని సర్గోధా వంటి కీలక వైమానిక స్థావరాలపై విరుచుకుపడి ధ్వంసం చేసింది.
1971 యుద్ధ సమయంలో, పఠాన్‌కోట్‌లోని రన్‌వేను పాకిస్థాన్‌ ధ్వంసం చేసినప్పుడు, ఆదంపుర్‌ నుంచే యుద్ధవిమానాలు గాల్లోకి ఎగిరి ఆ ఎయిర్‌బేస్‌కు రక్షణ కల్పించాయి. ఆ యుద్ధం మొత్తం ఈ స్థావరం పూర్తిస్థాయిలో పనిచేసింది. ఇక 1999 కార్గిల్‌ యుద్ధ సమయంలో, ఇక్కడి నుంచే మిరాజ్‌ 2000 యుద్ధ విమానాలు బయల్దేరి, టైగర్‌ హిల్స్‌, టోలోలింగ్‌ వంటి కీలక శిఖరాలపై ఉన్న శత్రు బంకర్లను నాశనం చేసి, వాటి స్వాధీనంలో కీలక పాత్ర పోషించాయి.
రక్షణ వ్యవస్థ – కీలక స్క్వాడ్రన్‌లకు ముఖ్య స్థావరం
ఆదంపుర్‌ వైమానిక స్థావరం వాయుసేనకు చెందిన 47వ స్క్వాడ్రన్‌కు ('బ్లాక్‌ ఆర్చర్స్‌') నిలయం. దీంతోపాటు, 'ఫస్ట్‌ సూపర్‌సోనిక్స్‌'గా పేరొందిన 28వ స్క్వాడ్రన్‌ కూడా ఇక్కడే కార్యకలాపాలు నిర్వహిస్తుంది. ఈ రెండు స్క్వాడ్రన్‌లు స్థావరం రోజువారీ కార్యకలాపాల్లో అత్యంత కీలకమైనవి.
ఈ స్థావరం చుట్టుపక్కల దాదాపు 150 కిలోమీటర్ల పరిధిలోనే పఠాన్‌కోట్‌ (అపాచీ హెలికాప్టర్లు), హల్వార (సుఖోయ్‌-30 ఎంకేఐలు), అమృత్‌సర్‌, బఠిండా (రఫేల్స్‌), ఛండీఘడ్‌ వంటి ఇతర ముఖ్యమైన వాయుసేన స్థావరాలున్నాయి. వీటన్నింటినీ ఒక గ్రిడ్‌లా అనుసంధానిస్తూ ఆదంపుర్‌ కేంద్ర బిందువుగా వ్యవహరిస్తోంది. ఈ వ్యూహాత్మక ప్రాముఖ్యత దృష్ట్యా, అత్యాధునిక ఎస్-400 గగనతల రక్షణ వ్యవస్థ తొలి రెజిమెంట్‌ను ఇక్కడే మోహరించారు. దీంతో పశ్చిమ సరిహద్దు ప్రాంతం మొత్తం దీని రక్షణ ఛత్రం కిందకు వచ్చింది, భారత రక్షణ సామర్థ్యాన్ని మరింత పటిష్ఠం చేసింది.
