Ceres: విశ్వంలో 'ఘనీభవించిన మహాసముద్రం'... నాసా సరికొత్త ఆవిష్కరణ
- 'సెరెస్'పై గడ్డకట్టిన సముద్ర ప్రపంచం ఆనవాళ్లు
- నాసా 'డాన్' మిషన్ డేటాతో వెలుగులోకి కీలక విషయాలు
- ఉపరితలం కింద మందపాటి మంచు నిల్వలు
- భూమికి దగ్గరలోనే మరో సముద్ర ప్రపంచం గుర్తింపు
- భవిష్యత్ అంతరిక్ష పరిశోధనలకు 'సెరెస్' కీలకం
- జీవుల ఆనవాళ్లపై శాస్త్రవేత్తల ఆశాభావం
మానవాళి అన్వేషణలో సౌరవ్యవస్థ ఎన్నో అద్భుతాలను తనలో దాచుకుంది. తాజాగా, అంగారకుడు, బృహస్పతి గ్రహాల మధ్య గ్రహశకలాల వలయంలో అతిపెద్ద ఖగోళ వస్తువైన 'సెరెస్'పై శాస్త్రవేత్తలు కీలక ఆవిష్కరణ చేశారు. ఒకప్పుడు రాతిగోళంగా భావించిన ఈ మరుగుజ్జు గ్రహం, ఇప్పుడు గడ్డకట్టిన సముద్ర ప్రపంచంగా రూపుదిద్దుకుంటున్నట్లు నాసా 'డాన్' మిషన్ సమాచారం వెల్లడిస్తోంది. ఈ ఆవిష్కరణ భూమికి ఆవల సముద్ర ప్రపంచాల అధ్యయనంలో సెరెస్‌ను ముఖ్యమైన అంశంగా నిలబెట్టింది.
మంచుతో కప్పబడిన ఉపరితలం
సెరెస్‌పై అగాధాల (క్రేటర్ల) ఆకృతులను విశ్లేషించిన శాస్త్రవేత్తలు ఆశ్చర్యకరమైన విషయం గమనించారు. ఇతర మంచు ఖగోళ వస్తువులపై కాలక్రమేణా అగాధాలు చదునుగా మారతాయి. కానీ, సెరెస్‌పై అనేక అగాధాలు ఆకారాన్ని కోల్పోలేదు. దీనికి కారణం ఉపరితలం కింద మందపాటి నీటి మంచు పొర అగాధాల గోడలు కుంగిపోకుండా నిరోధించడమేనని పరిశోధకులు భావిస్తున్నారు. డాన్ మిషన్ సమాచారంతో ఈ మంచు పొరను కనుగొన్నామని పరిశోధకుడు పమెర్లో తెలిపారు. ఇది స్థిరమైన, మందపాటి మంచు పొర ఉనికిని సూచిస్తోంది.
నెమ్మదిగా ప్రవహించే మంచు
సెరెస్‌పై మంచు కేవలం నిశ్చలంగా ఉండక, కదులుతుంది. భూమిపై హిమానీనదాలు కదిలినట్లే, సుదీర్ఘకాలంలో ఒత్తిడికి గురైనప్పుడు మంచు ఘనరూపంలోనే ప్రవహిస్తుంది. ఈ ప్రక్రియ వలనే కొన్ని అగాధాలు కాలక్రమేణా లోతు తగ్గినట్లు కనిపిస్తాయి. 'ఎంతటి ఘన పదార్థమైనా సుదీర్ఘ కాలంలో ప్రవహిస్తుంది,' అని పీహెచ్‌డీ విద్యార్థి పమెర్లో వివరించారు. అగాధాల కేంద్రాల్లో ఒత్తిడి పునఃపంపిణీ చెంది, గిన్నె ఆకారపు నిర్మాణాలు రూపుమార్చుకుంటాయి. ఈ ప్రవాహం ద్వారా ఉపరితల లక్షణాల వయస్సు, మంచు పొర బలాన్ని అంచనా వేస్తారు.
ప్రాచీన సముద్రాలకు సాక్ష్యం
సెరెస్ అంతర్గత నిర్మాణం ఏకరీతిగా లేదు. పైపొరల్లో మంచు అధికంగా, లోతుకు వెళ్లే కొద్దీ రాతి పదార్థాల శాతం పెరుగుతుంది. 'సెరెస్ ఉపరితలం దగ్గర నీటి మంచు అధికంగా ఉండి, లోపలికి వెళ్లే కొద్దీ క్రమంగా తగ్గుతుందని మా అంచనా,' అని సహ రచయిత సోరి చెప్పారు. ఈ పొరల నిర్మాణం, సెరెస్ ఒకప్పుడు ఉపరితలం కింద సముద్రాన్ని కలిగి ఉండేదన్న సిద్ధాంతానికి బలం చేకూరుస్తోంది. ఆ ప్రాచీన ద్రవ సముద్రమే ఇప్పుడు గడ్డకట్టి, గ్రహం చరిత్రకు ఆధారాలను భద్రపరిచి ఉండవచ్చు.
ఇతర సముద్ర ప్రపంచాల రహస్యాలను ఛేదించగల సెరెస్
సెరెస్‌పై గడ్డకట్టిన సముద్రం ఉండటం, దీనిని యూరోపా, ఎన్సెలాడస్ వంటి మంచు చంద్రుల కోవలోకి చేరుస్తుంది. భూమికి దగ్గరగా ఉండటం సెరెస్‌కు ప్రధాన ప్రయోజనం. 'భూమికి అతి సమీపంలోనే గడ్డకట్టిన సముద్ర ప్రపంచం ఉన్నట్టే. ఇదే అత్యంత ఆసక్తికరమైన అంశం,' అని సోరి పేర్కొన్నారు. సెరెస్‌ను అధ్యయనం చేయడం ద్వారా, శాస్త్రవేత్తలు మంచు ఖగోళ వస్తువుల నమూనాలను మెరుగుపరచి, సౌర వ్యవస్థలో సముద్రాలు ఎలా ఏర్పడతాయో, మనుగడ సాగిస్తాయో పరీక్షించవచ్చు.
భవిష్యత్ యాత్రలతో జీవానికి అనుకూల రసాయనాల ఆవిష్కరణ?
మంచు ప్రపంచాల అన్వేషణకు భవిష్యత్ యాత్రలకు సెరెస్ ముఖ్య గమ్యస్థానం. సులువుగా చేరుకోగలగడం వల్ల, ఉపరితలం కింద పొరల అధ్యయనానికి డ్రిల్లింగ్ లేదా రాడార్ ప్రయోగాలకు అనువైనది. 'విశ్వంలోనే అత్యంత సులువుగా చేరుకోగలిగే మంచు ప్రపంచం సెరెస్' అని సోరి అన్నారు. లోతైన పరిశీలనలో జీవానికి ముందు దశ రసాయన చర్యల ఆనవాళ్లు లేదా సూక్ష్మజీవుల ఉనికి బయటపడవచ్చు. ఇది చిన్న, గడ్డకట్టిన ఖగోళ వస్తువులపై జీవం ఉనికి అవకాశాలను అర్థం చేసుకోవడంలో సహాయపడుతుంది.
మంచుతో కప్పబడిన ఉపరితలం
సెరెస్‌పై అగాధాల (క్రేటర్ల) ఆకృతులను విశ్లేషించిన శాస్త్రవేత్తలు ఆశ్చర్యకరమైన విషయం గమనించారు. ఇతర మంచు ఖగోళ వస్తువులపై కాలక్రమేణా అగాధాలు చదునుగా మారతాయి. కానీ, సెరెస్‌పై అనేక అగాధాలు ఆకారాన్ని కోల్పోలేదు. దీనికి కారణం ఉపరితలం కింద మందపాటి నీటి మంచు పొర అగాధాల గోడలు కుంగిపోకుండా నిరోధించడమేనని పరిశోధకులు భావిస్తున్నారు. డాన్ మిషన్ సమాచారంతో ఈ మంచు పొరను కనుగొన్నామని పరిశోధకుడు పమెర్లో తెలిపారు. ఇది స్థిరమైన, మందపాటి మంచు పొర ఉనికిని సూచిస్తోంది.
నెమ్మదిగా ప్రవహించే మంచు
సెరెస్‌పై మంచు కేవలం నిశ్చలంగా ఉండక, కదులుతుంది. భూమిపై హిమానీనదాలు కదిలినట్లే, సుదీర్ఘకాలంలో ఒత్తిడికి గురైనప్పుడు మంచు ఘనరూపంలోనే ప్రవహిస్తుంది. ఈ ప్రక్రియ వలనే కొన్ని అగాధాలు కాలక్రమేణా లోతు తగ్గినట్లు కనిపిస్తాయి. 'ఎంతటి ఘన పదార్థమైనా సుదీర్ఘ కాలంలో ప్రవహిస్తుంది,' అని పీహెచ్‌డీ విద్యార్థి పమెర్లో వివరించారు. అగాధాల కేంద్రాల్లో ఒత్తిడి పునఃపంపిణీ చెంది, గిన్నె ఆకారపు నిర్మాణాలు రూపుమార్చుకుంటాయి. ఈ ప్రవాహం ద్వారా ఉపరితల లక్షణాల వయస్సు, మంచు పొర బలాన్ని అంచనా వేస్తారు.
ప్రాచీన సముద్రాలకు సాక్ష్యం
సెరెస్ అంతర్గత నిర్మాణం ఏకరీతిగా లేదు. పైపొరల్లో మంచు అధికంగా, లోతుకు వెళ్లే కొద్దీ రాతి పదార్థాల శాతం పెరుగుతుంది. 'సెరెస్ ఉపరితలం దగ్గర నీటి మంచు అధికంగా ఉండి, లోపలికి వెళ్లే కొద్దీ క్రమంగా తగ్గుతుందని మా అంచనా,' అని సహ రచయిత సోరి చెప్పారు. ఈ పొరల నిర్మాణం, సెరెస్ ఒకప్పుడు ఉపరితలం కింద సముద్రాన్ని కలిగి ఉండేదన్న సిద్ధాంతానికి బలం చేకూరుస్తోంది. ఆ ప్రాచీన ద్రవ సముద్రమే ఇప్పుడు గడ్డకట్టి, గ్రహం చరిత్రకు ఆధారాలను భద్రపరిచి ఉండవచ్చు.
ఇతర సముద్ర ప్రపంచాల రహస్యాలను ఛేదించగల సెరెస్
సెరెస్‌పై గడ్డకట్టిన సముద్రం ఉండటం, దీనిని యూరోపా, ఎన్సెలాడస్ వంటి మంచు చంద్రుల కోవలోకి చేరుస్తుంది. భూమికి దగ్గరగా ఉండటం సెరెస్‌కు ప్రధాన ప్రయోజనం. 'భూమికి అతి సమీపంలోనే గడ్డకట్టిన సముద్ర ప్రపంచం ఉన్నట్టే. ఇదే అత్యంత ఆసక్తికరమైన అంశం,' అని సోరి పేర్కొన్నారు. సెరెస్‌ను అధ్యయనం చేయడం ద్వారా, శాస్త్రవేత్తలు మంచు ఖగోళ వస్తువుల నమూనాలను మెరుగుపరచి, సౌర వ్యవస్థలో సముద్రాలు ఎలా ఏర్పడతాయో, మనుగడ సాగిస్తాయో పరీక్షించవచ్చు.
భవిష్యత్ యాత్రలతో జీవానికి అనుకూల రసాయనాల ఆవిష్కరణ?
మంచు ప్రపంచాల అన్వేషణకు భవిష్యత్ యాత్రలకు సెరెస్ ముఖ్య గమ్యస్థానం. సులువుగా చేరుకోగలగడం వల్ల, ఉపరితలం కింద పొరల అధ్యయనానికి డ్రిల్లింగ్ లేదా రాడార్ ప్రయోగాలకు అనువైనది. 'విశ్వంలోనే అత్యంత సులువుగా చేరుకోగలిగే మంచు ప్రపంచం సెరెస్' అని సోరి అన్నారు. లోతైన పరిశీలనలో జీవానికి ముందు దశ రసాయన చర్యల ఆనవాళ్లు లేదా సూక్ష్మజీవుల ఉనికి బయటపడవచ్చు. ఇది చిన్న, గడ్డకట్టిన ఖగోళ వస్తువులపై జీవం ఉనికి అవకాశాలను అర్థం చేసుకోవడంలో సహాయపడుతుంది.
