Iran: రష్యాకు షాకిచ్చిన ఇరాన్... చైనా ఫైటర్ జెట్ల వైపు చూపు
- ఇజ్రాయెల్, అమెరికా దాడుల వేళ ఎదురుదాడి చేయలేకపోయిన ఇరాన్
- పాతబడిపోయిన వాయుసేన బలహీనత బయటపడటంతో కీలక నిర్ణయం
- రష్యాతో కుదిరిన సుఖోయ్ ఎస్‌యూ-35 జెట్ల ఒప్పందంలో తీవ్ర జాప్యం
- చైనా నుంచి అధునాతన జే-10సీ ఫైటర్ జెట్ల కొనుగోలుకు చర్చలు
మధ్యప్రాచ్యంలో మారుతున్న రాజకీయ సమీకరణాలకు అద్దం పడుతూ ఇరాన్ కీలక నిర్ణయం తీసుకుంది. ఇన్నాళ్లూ సైనిక అవసరాల కోసం రష్యాపై ఆధారపడిన టెహ్రాన్ ఇప్పుడు చైనా వైపు చూస్తోంది. ఇటీవల అమెరికా, ఇజ్రాయెల్ జరిపిన వైమానిక దాడులను సమర్థంగా ఎదుర్కోవడంలో విఫలమైన ఇరాన్ తన వాయుసేనను ఆధునికీకరించేందుకు చైనా నుంచి జే-10సీ యుద్ధ విమానాలను కొనుగోలు చేసేందుకు చర్చలు వేగవంతం చేసింది. రష్యాతో కుదుర్చుకున్న సుఖోయ్ ఎస్‌యూ-35 ఫైటర్ జెట్ల ఒప్పందం ముందుకు సాగకపోవడంతో ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నట్టు అంతర్జాతీయ మీడియా తెలిపింది.
దాడితో బయటపడ్డ బలహీనత
గత నెలలో ఇజ్రాయెల్, అమెరికాకు చెందిన యుద్ధ విమానాలు ఇరాన్ గగనతలంలోకి ప్రవేశించి దాడులు చేసినప్పుడు, ఇరాన్ వాయుసేన పూర్తిగా నిస్సహాయ స్థితిలో ఉండిపోయింది. కనీసం ఒక్క విమానాన్ని కూడా గాల్లోకి పంపి ఎదురుదాడి చేయలేకపోయింది. ఈ ఘటనతో ఆంక్షల కారణంగా దశాబ్దాలుగా అభివృద్ధికి నోచుకోని ఇరాన్ వాయుసేన బలహీనత ప్రపంచానికి వెల్లడైంది. ప్రస్తుతం ఇరాన్ వద్ద ఉన్న విమానాల్లో చాలా వరకు 1979 ఇస్లామిక్ విప్లవానికి ముందు అమెరికా నుంచి కొనుగోలు చేసిన ఎఫ్-4, ఎఫ్-5, ఎఫ్-14 టామ్‌క్యాట్ వంటి పాత తరం విమానాలే ఉన్నాయి. వీటిలో చాలా వరకు పనిచేయని స్థితిలో ఉన్నాయని 'ది మిలిటరీ బ్యాలెన్స్ 2025' నివేదిక పేర్కొంది. ఈ నేపథ్యంలోనే వాయుసేనను బలోపేతం చేసుకోవడంపై ఇరాన్ దృష్టి సారించింది.
రష్యా జాప్యం... చైనా వైపు మొగ్గు
వాస్తవానికి ఇరాన్ 2023లో రష్యాతో 50 సుఖోయ్ ఎస్‌యూ-35 యుద్ధ విమానాల కోసం ఒప్పందం కుదుర్చుకుంది. అయితే, ఇప్పటివరకు కేవలం నాలుగు శిక్షణా విమానాలు మినహా ఒక్క ఫైటర్ జెట్‌ను కూడా మాస్కో సరఫరా చేయలేదు. ఒప్పందం అమలులో తీవ్ర జాప్యం జరుగుతుండటంతో విసిగిపోయిన ఇరాన్ ప్రత్యామ్నాయంగా చైనా వైపు చూస్తోంది. రష్యా ఎస్‌యూ-35 విమానాలతో పోలిస్తే చైనాకు చెందిన జే-10సీ విమానాల ధర కూడా తక్కువ. ఒక్కో విమానంపై దాదాపు 40 నుంచి 60 మిలియన్ డాలర్ల వరకు ఆదా అవుతుందని అంచనా. ఈ కారణాలతోనే టెహ్రాన్ ఇప్పుడు బీజింగ్‌తో చర్చలను ముమ్మరం చేసినట్లు 'ది మాస్కో టైమ్స్', 'ఆర్‌బీసీ ఉక్రెయిన్' వంటి వార్తా సంస్థలు తెలిపాయి.
జే-10సీ ప్రత్యేకతలేంటి?
చైనాకు చెందిన చెంగ్డూ ఏరోస్పేస్ కార్పొరేషన్ అభివృద్ధి చేసిన జే-10సీ, 4.5వ తరం మల్టీరోల్ ఫైటర్ జెట్. దీనిని 'విగరస్ డ్రాగన్' (శక్తిమంతమైన డ్రాగన్) అని కూడా పిలుస్తారు. అత్యాధునిక ఏఈఎస్ఏ (యాక్టివ్ ఎలక్ట్రానికల్లీ స్కాన్డ్ అర్రే) రాడార్ వ్యవస్థ దీని సొంతం. ఇది శత్రు లక్ష్యాలను గుర్తించడం, జామింగ్‌ను తట్టుకోవడంలో సహాయపడుతుంది.
అంతేకాకుండా గగనతలంలో అత్యంత చురుగ్గా కదలగల సామర్థ్యం దీనికి ఉంది. అన్నింటికన్నా ముఖ్యంగా, పాకిస్థాన్ వద్దనున్న పీఎల్-15 అనే సుదూర లక్ష్యాలను ఛేదించగల క్షిపణులను ఇది ప్రయోగించగలదు. గతంలో భారత్‌పై పాకిస్థాన్ ఈ క్షిపణులను వాడినట్టు వార్తలు వచ్చాయి. ఈ ఒప్పందం కనుక కార్యరూపం దాల్చితే ఇరాన్ వాయుసేన సామర్థ్యం గణనీయంగా పెరగడమే కాకుండా, టెహ్రాన్-బీజింగ్ మధ్య రక్షణ సంబంధాలు కొత్త పుంతలు తొక్కినట్టు అవుతుంది.
దాడితో బయటపడ్డ బలహీనత
గత నెలలో ఇజ్రాయెల్, అమెరికాకు చెందిన యుద్ధ విమానాలు ఇరాన్ గగనతలంలోకి ప్రవేశించి దాడులు చేసినప్పుడు, ఇరాన్ వాయుసేన పూర్తిగా నిస్సహాయ స్థితిలో ఉండిపోయింది. కనీసం ఒక్క విమానాన్ని కూడా గాల్లోకి పంపి ఎదురుదాడి చేయలేకపోయింది. ఈ ఘటనతో ఆంక్షల కారణంగా దశాబ్దాలుగా అభివృద్ధికి నోచుకోని ఇరాన్ వాయుసేన బలహీనత ప్రపంచానికి వెల్లడైంది. ప్రస్తుతం ఇరాన్ వద్ద ఉన్న విమానాల్లో చాలా వరకు 1979 ఇస్లామిక్ విప్లవానికి ముందు అమెరికా నుంచి కొనుగోలు చేసిన ఎఫ్-4, ఎఫ్-5, ఎఫ్-14 టామ్‌క్యాట్ వంటి పాత తరం విమానాలే ఉన్నాయి. వీటిలో చాలా వరకు పనిచేయని స్థితిలో ఉన్నాయని 'ది మిలిటరీ బ్యాలెన్స్ 2025' నివేదిక పేర్కొంది. ఈ నేపథ్యంలోనే వాయుసేనను బలోపేతం చేసుకోవడంపై ఇరాన్ దృష్టి సారించింది.
రష్యా జాప్యం... చైనా వైపు మొగ్గు
వాస్తవానికి ఇరాన్ 2023లో రష్యాతో 50 సుఖోయ్ ఎస్‌యూ-35 యుద్ధ విమానాల కోసం ఒప్పందం కుదుర్చుకుంది. అయితే, ఇప్పటివరకు కేవలం నాలుగు శిక్షణా విమానాలు మినహా ఒక్క ఫైటర్ జెట్‌ను కూడా మాస్కో సరఫరా చేయలేదు. ఒప్పందం అమలులో తీవ్ర జాప్యం జరుగుతుండటంతో విసిగిపోయిన ఇరాన్ ప్రత్యామ్నాయంగా చైనా వైపు చూస్తోంది. రష్యా ఎస్‌యూ-35 విమానాలతో పోలిస్తే చైనాకు చెందిన జే-10సీ విమానాల ధర కూడా తక్కువ. ఒక్కో విమానంపై దాదాపు 40 నుంచి 60 మిలియన్ డాలర్ల వరకు ఆదా అవుతుందని అంచనా. ఈ కారణాలతోనే టెహ్రాన్ ఇప్పుడు బీజింగ్‌తో చర్చలను ముమ్మరం చేసినట్లు 'ది మాస్కో టైమ్స్', 'ఆర్‌బీసీ ఉక్రెయిన్' వంటి వార్తా సంస్థలు తెలిపాయి.
జే-10సీ ప్రత్యేకతలేంటి?
చైనాకు చెందిన చెంగ్డూ ఏరోస్పేస్ కార్పొరేషన్ అభివృద్ధి చేసిన జే-10సీ, 4.5వ తరం మల్టీరోల్ ఫైటర్ జెట్. దీనిని 'విగరస్ డ్రాగన్' (శక్తిమంతమైన డ్రాగన్) అని కూడా పిలుస్తారు. అత్యాధునిక ఏఈఎస్ఏ (యాక్టివ్ ఎలక్ట్రానికల్లీ స్కాన్డ్ అర్రే) రాడార్ వ్యవస్థ దీని సొంతం. ఇది శత్రు లక్ష్యాలను గుర్తించడం, జామింగ్‌ను తట్టుకోవడంలో సహాయపడుతుంది.
అంతేకాకుండా గగనతలంలో అత్యంత చురుగ్గా కదలగల సామర్థ్యం దీనికి ఉంది. అన్నింటికన్నా ముఖ్యంగా, పాకిస్థాన్ వద్దనున్న పీఎల్-15 అనే సుదూర లక్ష్యాలను ఛేదించగల క్షిపణులను ఇది ప్రయోగించగలదు. గతంలో భారత్‌పై పాకిస్థాన్ ఈ క్షిపణులను వాడినట్టు వార్తలు వచ్చాయి. ఈ ఒప్పందం కనుక కార్యరూపం దాల్చితే ఇరాన్ వాయుసేన సామర్థ్యం గణనీయంగా పెరగడమే కాకుండా, టెహ్రాన్-బీజింగ్ మధ్య రక్షణ సంబంధాలు కొత్త పుంతలు తొక్కినట్టు అవుతుంది.
