స్వాతంత్రోద్యమ చరిత్రను గుర్తు చేసిన “మహా సంగ్రామర్ మహా నాయక్ ”

• దేశభక్తిని చాటిన “మహాసంగ్రామర్ మహానాయక్ ” నాటక ప్రదర్శన
• కళా పోషణకు భాషతో పనిలేదని నిరూపించిన బెజవాడ వాసులు
• జాతిని జాగృతం చేసేలా గవర్నర్ బిశ్వభూషణ్ హరిచందన్ రచన
• తమ దైన శైలిలో హావభావాలను పలికించిన ఓడిస్సా కళాకారులు

భాషను మించి భావం అందించే మధురానుభూతిని విజయవాడ నగర ప్రజలు అస్వాదించారు. ఆంధ్రప్రదేశ్ గవర్నర్ బిశ్వ భూషణ్ హరిచందన్ విరచిత మహా సంగ్రామర్ మహా నాయక్ ఒడియా నాటక ప్రదర్శనకు బెజవాడ ప్రజలు బ్రహ్మరధం పట్టారు. కళాపోషణకు భాషతో పనిలేదని నిరూపించారు. రాష్ట్ర పర్యాటక భాషా సాంస్కృతిక శాఖ, విజయవాడ నగర పాలక సంస్ధ, అభినయ ధియేటర్ ట్రస్ట్ సంయిక్త ఆధ్వర్యంలో నగరంలోని తుమ్మలపల్లి వారి కళాక్షేత్రంలో ఆదివారం రాత్రి సాగిన ఓడియా నాటక ప్రదర్శన అలనాటి స్వాతంత్ర్య సంగ్రామ ఘట్టాలను మరోసారి ఆవిష్కరించింది. బ్రిటీషర్లు భారతీయులపై సాగించిన దమనకాండకు వ్యతిరేకంగా ఓడిస్సాకు చెందిన స్వాతంత్ర్య సంగ్రామ వీరుడు శ్రీ బక్సీ జగబంధు బిద్యధర్ మోహపాత్ర భ్రమరాబర్ రే సాగించిన పోరాటాన్ని గౌరవ బిశ్వభూషన్ హరిచందన్ తన రచనా పాటవంతో కళ్లకు కట్టినట్టు చూపించారు.

ప్రతి కళాకారుడు తమదైన శైలిలో హావభావాలను పలికిస్తూ ప్రేక్షకులు నాటక వీక్షణలో తన్మయత్వం చెందేలా రక్తి కట్టించారు. ఓడిస్సాకే చెందిన ధీర మాలిక్ దర్శకత్వం వహించగా, దాదాపు 35 మంది కళాకారులు భువనేశ్వర్ నుండి వచ్చి ప్రదర్శనలో పాల్గొన్నారు. నాటకం యావత్తు ప్రతి అంకంలోనూ దర్శక ప్రతిభ తొణికిసలాడింది. నాటక ప్రదర్శన కార్యక్రమానికి ముఖ్య అతిధిగా హాజరైన రాష్ట్ర రెవిన్యూ శాఖ మంత్రి ధర్మాన ప్రసాద రావు మాట్లాడుతూ నాటకాలతో జాతీయోద్యమ చరిత్రకు జీవం పోయవచ్చాన్నారు.

నేటి తరానికి నాటి చరిత్రను తెలియ చెప్పటంలో నాటకాలు సోపనాలుగా నిలుస్తాయన్నారు. జాతిని జాగృతం చేసేలా గవర్నర్ బిశ్వభూషన్ హరిచందన్ రచించిన మహాసంగ్రామర్ మహానాయక్ నాటి చరిత్రకు నిలువెత్తు నిదర్శనమన్నారు. మంచి నాటకాన్ని విజయవాడ ప్రజలకు పరిచయం చేయటంతో కీలక పాత్రను పోషించిన అభినయ ధియేటర్ ట్రస్ట్ నిర్వాహకుడు శ్రీనివాస్ ను ఈ సందర్భంగా మంత్రి అభినందించారు.

కార్యక్రమానికి స్ధానిక శాసన సభ్యుడు మల్లాది విష్ణు అధ్యక్షత వహించగా, గవర్నర్ వారి ప్రత్యేక ప్రధాన కార్యదర్శి ఆర్ పి సిసోడియా, కేంద్ర కార్మిక సంక్షేమ బోర్డు ఛైర్మన్ జయప్రకాష్ నారాయణ, ఆంధ్రప్రదేశ్ నాటక అకాడమీ ఛైర్మన్ హరిత, కేంద్ర సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు గ్రహీత విజయ భాస్కర్, రెడ్ క్రాస్ ఆంధ్రప్రదేశ్ శాఖ ఛైర్మన్ డాక్టర్ శ్రీధర్ రెడ్డి, వైద్య నిపుణులు బూసి నరేంద్ర రెడ్డి తదితరులు పాల్గొన్నారు. ప్రదర్శన అనంతరం సాంస్కృతిక శాఖ సంచాలకులు మల్లిఖార్జున రావు కళాకారులను మెడల్, ధృవీకరణ ప్రతాలతో సత్కరించారు.

"మహాసంగ్రామర్ మహానాయక్" నాటక సారాంశం

ఒడిశా, సాంస్కృతికంగా మరియు ఆధ్యాత్మికంగా చాలా గొప్పది. దీనిని శ్రీ జగన్నాథుని భూమి అంటారు.  కానీ 1803లో బ్రిటీషర్లు ఉత్తర మరియు దక్షిణం వైపు నుండి ఒడిషాను ఆక్రమించారు. 1803లో మధ్య ఒడిశా, కటక్, పూరీ, ఖోర్ధా బ్రిటీషర్ల నుండి విముక్తి పొందాయి. కానీ, క్రమంగా వారు ఒక్కొక్క రాచరిక రాష్ట్రాలను స్వాధీనం చేసుకున్నారు. ఐదు సంవత్సరాలలో వారు కటక్, పూరీ మరియు ఖోర్ధాలను స్వాధీనం చేసుకున్నారు. వారు గజపతి ముకుంద దేవ్ను అరెస్టు చేశారు మరియు జగన్నాథుని ఆలయంలోకి ముకుంద దేవే ప్రవేశించడాన్ని నిలిపివేశారు. పైకాలు, రైతుల నుంచి అధిక పన్నులు వసూలు చేసి చిలికా, సముద్ర తీరం నుంచి ఉప్పు సేకరించకుండా చేశారు. ఒడిశా ప్రజలను బ్రిటీషర్లు అత్యధికంగా హింసించారు.

ఖోర్ధా పైకాస్ మరియు గజపతి ముకుంద దేవ్ యొక్క కమాండర్ (సేనాపతి) శ్రీ బక్సీ జగబంధు బిద్యధర్ మోహపాత్ర భ్రమరాబర్ రే బ్రిటీష్ వారి అణచివేతను తట్టుకోలేక పైకా నాయకులను ఏకం చేసి బ్రిటిష్ పాలనకు వ్యతిరేకంగా నిరసన తెలపడం ప్రారంభించారు. పైకాలు (సైనికులు) అణచివేతతో రగిలిపోతూ, నాయకత్వం కోసం ఎదురు చూస్తున్నారు. వారి ప్రియమైన నాయకుడు బక్సీని పొందినప్పుడు, వారందరూ బక్సీ జగబంధు నాయకత్వంలో స్వాతంత్ర్య పోరాట శిబిరంలో చేరారు. పైకాలు బ్రిటిష్ వారి నుండి ఖోర్ధాను తిరిగి స్వాధీనం చేసుకున్నారు మరియు పూరీని కూడా స్వాధీనం చేసుకున్నారు. మరోసారి గజపతి ముకుంద దేవ్ అధికారాలను పునరుద్ధరించారు. పోరాటం 1817 నుండి ఖోర్ధాలో ప్రారంభమైంది. ఒక్కొక్కటిగా వారు తాము కోల్పోయిన భూములను (తాలూకాలు) స్వాధీనం చేసుకున్నారు. అయితే ప్రతిచోటా స్వాతంత్య్ర సమరయోధుల పట్ల వ్యతిరేకత ఉంది.  స్వాతంత్య్ర సమరయోధులను ఎలా పట్టుకోవాలో బ్రిటీషర్లకు మన ప్రజలే మార్గం చూపుతున్నారు.

వారిలో ఒకరు చరణ్ పట్నాయక్, ఖోర్ధా ప్రాంతానికి బ్రిటిష్ తహశీల్దార్ గా నియమితులయ్యారు. అతను బ్రిటిష్ సైనికుల సహాయంతో బలవంతంగా పన్ను వసూలు చేస్తున్నాడు. ఇంగ్లిష్ మేజర్ ఫ్లెచర్ మరియు మిస్టర్ ప్రైడ్ క్రూరమైన అణచివేతలను నడుపుతున్నారు. చిన్న తప్పులకు కూడా మరణశిక్ష విధించారు.బక్సీ బృందం ఇద్దరినీ చాకచక్యంగా రెండు సందర్భాల్లో హతమార్చింది. బ్రిటీషర్లు మరింత క్రూరంగా మారారు. కోల్కతా, మద్రాసు నుండి ఎక్కువ మంది సైనికులను తీసుకువచ్చారు. వారు కోల్పోయిన ప్రాంతాలను (ములాక్స్) మళ్లీ స్వాధీనం చేసుకున్నారు. జమీందార్లు (భూస్వాములు) బ్రిటీషర్లకు వ్యతిరేకంగా పోరాడటానికి బక్సీకి ఆర్థిక సహాయం చేశారు. బ్రిటీష్ వారికి అది తెలుసు. బక్సీకి సహాయం చేయవద్దని భూస్వాములను బెదిరించారు. ఫలితంగా, బక్సీ పైకాలకు జీతాలు చెల్లించలేకపోయింది. వారు రోజురోజుకూ పేదలుగా మారుతున్నారు.

కొంతమంది పైకాలు పోరాటాన్ని విడిచిపెట్టి, జీవనోపాధి కోసం వరి పొలంలో పనిచేశారు. అయినాసరే బక్సీ మానసికంగా దృఢంగా ఉన్నాడు. కొంతమంది నమ్మకమైన పైకాస్తో బ్రిటిషర్లు గెరిల్లా యుద్ధాన్ని ప్రారంభించారు. బ్రిటీషర్లు ఎప్పుడైనా ఎక్కడ చంపబడతారోనని భయపడ్డారు. వారు బక్సీతో అవగాహన (సంధి) కోసం ప్రయత్నించారు. ఈ పోరాటం 1817 నుండి 1825 వరకు 8 సంవత్సరాలు కొనసాగింది. శాంతి పరిష్కారం కోసం బక్సీని ఒప్పించాలని బ్రిటీషర్లు బక్సీ స్నేహితుడైన నయా ఘడ్ రాజును అభ్యర్థించారు.

నయాఘడ్ రాజు చొరవ తీసుకుని బక్సీని ఇక పోట్లాడకుండా ఒప్పించాడు. ప్రజలు, పైకాలు శాంతిని కోరుకున్నారు. రాజు ఇచ్చిన పైకాల భూములను తిరిగి ఇవ్వడానికి బ్రిటిష్ వారు కూడా అంగీకరించారు. బ్రిటీషర్లు చిలికా మరియు సముద్ర తీరం నుండి ఉప్పు సేకరించడానికి స్థానిక ప్రజలను అనుమతించారు. రాజు, ముకుంద దేవ్ పెన్షన్తో శాంతియుతంగా వెళ్లిపోతాడు. మిస్టర్ బక్సీ తన సొంత వ్యక్తులతో స్వేచ్ఛగా కటక్ లో ఉంటాడు. బ్రిటిష్ వారి రోజువారీ పనుల్లో జోక్యం చేసుకోరు. సామాన్య ప్రజల శ్రేయస్సు కోసం, బ్రిటీష్ వారు ఇచ్చిన ప్రతిపాదనతో బక్సీ అంగీకరించారు మరియు కటక్ లో నివసించారు. కానీ సింహం ఇనుప పంజరంలో వదలలేకపోయింది. అతను ఎటువంటి షరతులు లేకుండా బ్రిటీష్ ముందు లొంగిపోయిన తర్వాత, ఎక్కువ కాలం జీవించలేని బక్సీతో జరిగిన స్వేచ్ఛా గాలి మరియు స్వేచ్ఛా కదలికల కోసం అతనికి విశాలమైన అడవి అవసరం. వాతావరణం అతనికి అనుకూలించలేదు. అతను 1829లో కటక్ లో తుది శ్వాస విడిచాడు.